آداب و رسوم عید فطر در ترکیه

خالی از لطف نخواهد بود آشنایی با رسم رسومات ترکیه برای کسانی که مایل به سفر به ترکیه با تور ترکیه و یا زندگی در ترکیه از طریق اجاره آپارتمان در استانبول به صورت سالیانه میباشند .

ماه رمضان ماهی است که مردم برای کمک به فقیران به رقابت می پردازند. بخشش و انعام به عالی ترین حد خود می رسد. خانه ها و سر سفره ها پر از میهمانان می گردد. مهربانی ها و غذا ها تقسیم می گردد. روزه باعث تزکیه بدن و روح می شود. با به پایان رسیده ماه رمضان، مردم به انتظار ماه رمضان دیگر می نشینند و از این که توانستند یک ماه را به خوبی و خوشی در عبادت و اطاعت خداوند سپری کنند، جشن می گیرند. به این روز، عید فطر گفته می شود. در دوره عثمانی از روزها قبل مردم آماده استقبال از عید فطر می شدند.

بر اساس اطلاعات موجود در منابع، در دوره عثمانی با فرا رسیدن عید رمضان، کارمندان و درجه داران دولتی معادل یک ماه حقوق خود عیدی می گرفتند. در زمانهایی که خزانه دولتی با کمبود بودجه مواجه بود، این عیدی به نصف حقوق ماهیانه تقلیل می یافت و در شرایط سخت تر اصلا پرداخت نمی شد. در روز اول عید، در زندانها و بین محکومین حلوا پخش می شد. آن دسته از محکومین که رفتار مناسبی از خود نشان داده بودند و دو سوم از دوره محکومیت خود را سپری کرده بودند، مشمول عفو شده و به مناسبت عید آزاد می گردیدند.

مراسم گرامیداشت عید فطر از سده 15 به بعد، به تشریفات و برنامه بسیار مهم در دربار عثمانی تبدیل شد. جشن های بزرگداشت عید فطر در دربار عثمانی بصورت مرتب و از قبل برنامه ریزی شده انجام می گرفت. عید با شلیک توپ در روز عرفه یعنی یک روز قبل از عید آغاز می شد و در آخرین روز عید با شلیک یک توپ دیگر به هنگام عصر پایان می یافت.

در اولین صبح روز عید، پادشاه به همراه گروه بزرگی از درباریان و عالمان دینی برای اقامه نماز عید به سوی مسجد راه می افتاد. پس از اقامه نماز نیز به همراه همین دسته بزرگ دوباره به راه افتاده و به دربار باز می گشت. این دسته بزرگ "دسته عید" نامیده می شد. نماز عید در بزرگترین مسجد شهر اقامه می گردید. این مسجد معمولا مسجد ایاصوفیه و یا سلطان احمد بود که در نزدیکی کاخ توپکاپی قرار داشت. مسجدی را که قرار بود نماز عید در آن اقامه گردد، معمولا قبل از فرا رسیدن عید از سوی پادشاه انتخاب می شد. پادشاه از اندرون دربار خارج شده و بر اسب خود که از قبل با این هدف تزئین و آماده شده بود، سوار می گردید. سپس به همراه ارکان دولتی به سوی مسجد مورد نظر به راه می افتاد. پس از اقامه نماز عید، دسته به همان شکل و با همان نظم و ترتیب دوباره آماده شده و در معیت پادشاه به کاخ باز می گشت. همه ارکان دولتی موجود در دسته منجمله صدر اعظم پادشاه را بدرقه می کردند و پس از ورود پادشاه به دربار، مراسم مخصوص "دسته عید" به پایان می رسید.

پادشاه پس از اقامه نماز عید و بازگشت به دربار، تبریکات ارکان دولتی و نیز خانواده اش را به مناسبت عید می پذیرفت و به آنها تبریک می گفت. ابتدا جهت تبریک عید به مادرش والده سلطان، وارد بخش اندورن دربار شده و نزد مادرش می رفت. دست او را بوسیده و عید را به وی تبریک می گفت. سپس تبریکات خانوداه و فرزندانش را می پذیرفت و عید را به آنها تبریک می گفت. در نهایت نیز بر روی تختی که در اندرون دربار و مقابل "اتاق مخصوص" گذاشته می شد، نشسته و تبریکات "مردم اندرونی" را که ساختار داخلی دربار عثمانی را تشکیل می دادند، می پذیرفت.

پس از پایان تبریکات، نوبت برپایی ضیافت بود. پادشاهان عثمانی، در اعیاد خاص جشنهای بزرگی مخصوص عامه مردم نیز ترتیب می دادند. این مراسم از نقطه نظر دیدار مردم با پادشاه و ایجاد وحدت و یکپارچگی بین مردم و حکومت حائز اهمیت بود. در دربار پادشاه نیز مراسم مختلفی ترتیب می یافت. در میدانهای شهر مردم جمع می شدند. بندبازان، هنرمندان، شعبده بازان و بطور خلاصه هر کسی که صاحب هنر بود، به این میدان می آمد و با اجرای برنامه برای مردم آنها را سرگرم می کرد. اسباب و وسایل شادی و تفریح کودکان نیز مهیا می شد. تابها و چرخ و فلکهای بزرگ به میدان آورده می شد. بازیهای تئاتر مختلف منجمله سایه بازی اجرا می شد. بادبادک و بادکنک فروشها، حلوا شکری های رنگارنگ، دوره گردهایی که اسباب بازی و خوراکیهای مختلفی را برای فروش می آوردند، میدان را پر می کردند. 

مابقی مطلب در وبلاگ بعدی خواهد بود...